همواره در ورود به حوزه‌های علمی مختلف، تعریف آن علم نخستین مقوله‌ای است که الزامی می‌نماید. در مورد ابیات نیز، به نظر می‌آید تعریف ادبیات و ریشه‌شناسی واژه ابیات نخستین مقوله‌ای باشد که می‌تواند به‌عنوان بحث آغازین مطرح گردد .
در اینکه واژه ادبیات، برگرفته از واژه ادب است شکی نیست؛ ولی در باب واژه «ادب» و ریشه آن و معانی‌اش، نقطه نظرها متفاوت است. اصالت این واژه را گروهی عربی، برخی فارسی، گروهی دیگر یونانی و دسته‌ای نیز سومری دانسته‌اند. (ر.ک دائرةالمعارف بزرگ اسلامی)
به باور برخی از لغت شناسان واژه«ادب» برگرفته از سومری و از کلمه دَب Dub به زبان فارسی راه‌یافته است و در اصل به معنای «لوحه و خط» است.
گروهی نیز آن را دارای ریشه عربی دانسته و برگرفته از واژه «دأب» دانسته‌اند که به معنی سنت،رسم و آیین» است. گروهی نیز بر این‌اند که واژه ادب ریشه فارسی دارد. و در فارسی باستان به معنی «خط» است که داریوش در کتیبه بیستون به کار برده، این واژه از فارسی باستان، به زبان پهلوی(فارسی میانه) رفته به‌صورت «دیپیریه» درآمده به‌طوری‌که در کتاب کارنامه اردشیر بابکان چندین بار به‌کاررفته است; سپس در زبان پهلوی به «دیپیر» مخفف «دیپیور» و بعد به «دپیری » و «دبیری » به معنی «کتابت» تغییر شکل یافته است و هنوز در واژه‌هایی همچون «دبستان » ( جایی که هنر کتابت و خط آموزند -) و «دبیرستان » می‌توان دید. ولی معنای «ادب» در طول زمان ثابت نمانده و دستخوش تغییر و تحولات گوناگونی بوده است.
واژه ادبیات، واژه‌ای جمع و مرکب از ادب + ات است؛ معین نیز این کلمه را جمع ادبیه دانسته و آن را دانش‌هایی متعلق به ادب، علوم ادبی و آثار ادبی دانسته است. ادب یک کلمه غیرفارسی است. این واژه عربی بوده و در معنای فرهنگ است. در تعريف ادبيات آنچه مسلم و غیرقابل‌انکار است اينكه: ادبيات جمع ادبيه است و امروزه در معني جمع ادب سومري به فارسي راه‌یافته و آنگاه به زبان عربي رفته و اشتقاق پيدا (dub) به كار می‌رود. واژه ادب از كلمه دب كرده است و در اصل به معني لوحه و خط است واژه‌های دبير، دبيرستان و دبستان در فارسي از اين ريشه است و براي آن معاني مختلفي چون: دانش، فرهنگ، هنر، روش، آئين و درست‌تر از همه نوشتن برشمرده‌اند. واژه دبستان از همين كلمه است، جايي كه در آن نوشتن و شيوه رسم‌الخط را مي‌آموزند.
ادبیات هر قوم، نثر و شعر آن قوم است؛ یعنی عقول و پرورده‌های قریحه و آفریه های خیال آنان و نمونه‌های بیان ایشان و همین‌هاست که نفس را تهذیب و عقل را اریب و استوار می‌گرداند، به این دلیل آن‌ها را در فرهنگ عربی«ادب اللغه» گویند. (حکیمی، ادبیات و تعهد در اسلام)
کاربران گرامی می توانید فهرست و قسمت برگزیده کتاب ادبیات چیست؟ به صورت رایگان دانلود فرمایید.
دانلود برگزیده کتاب
